Tahviller: Devlet & Özel Sektör – Vade, Kupon, Riskler

Tahviller: Devlet ve özel sektör ihraçları, vade ve kupon yapıları.

Kısa Özet

Tahviller, belirli bir vadede anapara iadesi ve dönemsel kupon (veya iskonto) ile getiri sunan borçlanma araçlarıdır.
Devlet tahvilleri genellikle daha düşük kredi riski, şirket tahvilleri daha yüksek spread nedeniyle potansiyel olarak daha yüksek getiri sunar.
Vade ve duration, fiyatın faiz değişimine duyarlılığını belirler; uzun vadede oynaklık artar.
Tahvil ETF’leri sepet etkisi ve erişim sağlar; spread ve iskonto/prim dinamikleri izlenmelidir.

Tahviller Nedir? (Özlü Tanım ve Yapı Taşları)

Sabit ve değişken kuponlu tahvillerin nakit akış mantığı.

İhraççı: Devlet (Hazine) veya şirket (özel sektör).
Vade: Anaparanın geri ödeneceği tarih; kısa, orta ya da uzun olabilir.
Kupon: Sabit/değişken faiz; kuponsuz (iskontolu) tahvillerde getiri vade sonu farkından gelir.
Fiyat: Faiz beklentisi ve likiditeye göre piyasada oluşur.
Getiri: Kupon/iskonto + fiyat değişimi; faiz, kredi ve kur risklerine duyarlıdır.

Devlet Tahvilleri: Kredi Riski, Faiz Riski ve Kupon Yapısı

Devlet tahvilleri: Kredi riski genelde düşük, faiz riski vade ile artar.

Kredi riski genellikle düşüktür; vergi gücü ve ihraç kapasitesi vardır.
Faiz riski vade uzadıkça artar; sabit kupon uzun durasyonda daha hassastır.
Endeksleme: Enflasyona endeksli ihraçlar reel getiri odağını destekleyebilir.
Para birimi: TL veya döviz cinsi (Eurobond) – kur riski farkı önemlidir.

Şirket Tahvilleri: Spread, İhraççı Kalitesi ve Likidite

Şirket tahvillerinde spread ve ihraççı kalitesi belirleyicidir.

Kredi riski daha yüksektir; nakit akımı, kaldıraç, sektör gibi faktörlere bağlıdır.
Risk primi (spread) ekonomik döngüye duyarlıdır; daralıp genişleyebilir.
Çeşitlendirme kritiktir; tek ihraç yerine tahvil ETF sepeti düşünülebilir.

Tahvil Vadesi ve Duration: Fiyat Duyarlılığı Nasıl Çalışır?

Vade ve duration: Faiz değişimine fiyat duyarlılığı.

Vade uzadıkça faiz riski ve fiyat oynaklığı artar.
Duration, fiyatın faiz şoklarına yaklaşık duyarlılığını ölçer.
Konveksite, bu ilişkinin doğrusal olmadığını gösterir; uzun vadede genellikle yüksektir.

Türkiye’de Tahviller: Enflasyon, Kur Riski ve Reel Getiri

Türkiye bağlamı: Enflasyon, kur riski ve reel getiri odağı.

Enflasyon reel getiriyi aşındırır; enflasyona endeksli yapılar araç olabilir.
Kur riski döviz cinsi tahvillerde TL bazında getiriyi etkiler.
Likidite ve spread toplam maliyeti belirler.

Tahvil ETF’leri: Sepet Etkisi, Maliyetler ve Dikkat Edilecekler

ETF üzerinden tahvil: Sepet etkisi, likidite ve maliyet.

Artılar: Çeşitlendirme, erişim, işlem kolaylığı.
Dikkat: Alış–satış farkı (spread), iskontolu/primli işlem ve izlenen endeks kuralları.

Daha geniş çerçeve için Yatırıma Giriş: Neden önce ETF’ler? ve ETF Nedir? Çalışma yapısı, artılar/eksiler yazılarını da okuyun. Maliyet boyutunu anlamak için Maliyetler 101: TER, komisyon, spread ve dalgalanmayı değerlendirmek için Risk, Getiri, Volatilite rehberlerine göz atın. Hisse tarafı için Hisse Senetleri: BIST 100 & MSCI ACWI iyi bir başlangıç noktasıdır.

SSS (Sık Sorulan Sorular)

Tahvil faizleri yükselirse neden fiyat düşer?
Yeni ihraçlar daha yüksek kuponla çıkar; mevcut sabit kuponlu tahvillerin göreli cazibesi azalır ve denge için fiyatlar düşer.

Şirket tahvilleri her zaman daha mı risklidir?
Genelde kredi riski daha yüksektir; ancak ihraççı kalitesi, vade, teminat ve sektör dinamikleri riski farklılaştırır.

Enflasyona endeksli tahvil kesin koruma sağlar mı?
Koruma birebir garanti değildir; endeksleme formülü ve olası gecikmeler sonuçları etkiler. Prospektüs detayları önemlidir.

ETF ile tekil tahvil arasında nasıl karar veririm?
ETF’ler sepet ve pratiklik sunar; tekil tahviller belirli vade/kupon hedeflerine doğrudan erişim sağlar. Maliyet, likidite ve takip kolaylığını karşılaştırın.

Özet & Uygulama Kontrol Listesi

Hedef vade aralığınızı tanımlayın (kısa/orta/uzun).
Kupon/iskonto ve endeksleme yapısını seçin (sabit/değişken/enflasyona endeksli).
Para birimi riskini hesaplayın (TL vs. döviz).
Kredi kalitesi/çeşitlendirme için sepet yaklaşımını değerlendirin (tahvil ETF).
Maliyetleri toplayın: TER + komisyon + spread.
Yılda 1 kez dengeleme (rebalancing) kuralı belirleyin.

Kaynaklar ve Daha Fazla Okuma

Genel Bilgilendirme: Bu içerik eğitim amaçlıdır ve yatırım tavsiyesi değildir. Düzenlemeler/vergiler değişebilir; işlem öncesi güncel kuralları ve kişisel durumunuzu kontrol edin.